14 października 2023r. jest bardzo ważną datą dla polskiej edukacji, gdyż mija 250 lat od utworzenia Komisji Edukacji Narodowej – pierwszej w Polsce i w Europie państwowej centralnej władzy oświatowej.
Została ona powołana z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego uchwałą sejmu rozbiorowego z 14 października 1773 roku. Nasza Ojczyzna znajdowała się wówczas w dość trudnej sytuacji politycznej – tuż po pierwszym rozbiorze.
KEN dogłębnie zreformowała polskie szkolnictwo, wprowadziła model wychowania patriotyczno-obywatelskiego oraz nowoczesny program kształcenia. W jej skład wchodziło osiem (a potem dwanaście) osób wybieranych na 6-letnie kadencje. Pierwszymi komisarzami zostali wpływowi magnaci, odgrywający istotną rolę w życiu politycznym, wykształceni i zorientowani w najnowszych prądach umysłowych i kulturalnych. Byli wśród nich: Jakub Massalski, Adam Kazimierz Czartoryski, Joachim Litawor Chreptowicz, Ignacy Potocki, Andrzej Zamoyski, Michał Poniatowski, August Sułkowski, Antoni Józef Poniński. Pierwszym prezesem Komisji został biskup Jakub Massalski, ale swoją funkcję sprawował tylko 3 lata. Jego następcą został Michał Jerzy Poniatowski. Ogromny wpływ na rozkwit KEN miał również Hugo Kołłątaj oraz skupieni wokół niego uczeni, artyści, np.Franciszek Bieliński, Julian Ursyn Niemcewicz, Feliks Oraczewski, Andrzej Gawroński, Dawid Pilchowski, Hieronim Stroynowski oraz Grzegorz Piramowicz.
Dzięki działaniom Komisji Edukacji Narodowej utworzona została nowoczesna struktura organizacyjna oświaty, czyli trójstopniowy podział na szkoły parafialne na poziomie podstawowym, szkoły wojewódzkie na poziomie średnim oraz uniwersytety (w Krakowie i w Wilnie) na poziomie wyższym. Z jej inicjatywy wprowadzono także do placówek oświatowych nauczanie języka ojczystego, co przyczyniło się do kultywowania polskości i kształtowanie tożsamości narodowej.
Działalność komisji zapoczątkowała funkcjonowanie pierwszych szkół kształcących nauczycieli a także utworzenie pierwszej „biblioteki narodowej”, która stała się pierwszą publiczną biblioteką w naszej Ojczyźnie.Pierwszy raz w dziejach europejskich opracowano także regulaminy szkolne i nowoczesne programy nauczania. Nauka w szkołach została wzbogacona o elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii naszego kraju, a także kultury fizycznej.
Powołano także Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które prężnie działało od 10 lutego 1775 r. i oceniało programowe i dydaktyczne działania KEN, zajmowało się propagandą reform. Na jego czele stanęli: Ignacy Potocki (przewodniczący) i Grzegorz Piramowicz (sekretarz).Efektem ich prac było między innymi stworzenie podręczników tj: „Elementarz dla szkół parafialnych” oraz „Gramatyka dla szkół narodowych z przypisami”.
Komisja Edukacji i Nauki to organ-protoplasta dzisiejszego Ministerstwa Edukacji i Nauki.
Z okazji tak ważnej rocznicy członkowie szkolnego kółka historycznego przygotowali bardzo ciekawą gazetkę szkolną. Zapraszamy do galerii zdjęć.
Członkowie kółka wraz z opiekunem
